Collagen-gelatin-verkætlan
Verkætlanarábyrgd: Jonhard Eysturskarð
Fitt av tíð og orku varð nýtt til at fáa fígging til ein PhD-undanverkætlan, sum millum annað hevði til endamáls at gera yvirlit yvir fyritøkur, ið framleiða gelatin og collagen, hvørjir keypararnir og marknaðirnir eru, hvørji krøv verða sett til rávøruna og hvørjir lág- og hávirðis vøruúrdráttir kunnu framleiðast úr rávøruni.
Lýst varð eftir fólki, og ein ungur dugnaligur verkfrøðingur í biotøkni frá DTU, Jonhard Eysturskarð (JE), varð settur í starv.
Heidelberg
Í byrjanini av PhD-undanverkætlanin fór JE í lag við at finna, fáa til vega og lesa vísindaligar greinar, viðkomandi bóklingar og heimasíður, sum lýsa gelatin- og collagen-virksemið kring knøttin. Síðani fór JE saman við Granskingardeplinum í evnafrøði og lívtøkni og samskiparanum av fiskivinnugransking, Jákup Mørkøre á Fiskimálaráðnum, undir at fyrireika eina ferð til Heidelberg í Týsklandi, har ein stór altjóðað gelatin-ráðstevna varð hildin í tíðarskeiðinum 6. til 9. september 2005. Henda ráðstevna verður einans hildin fjórða hvørt ár.
Umframt at ráðstevnan gav JE eitt gott innlit í, hvat rørist á gelatin-økinum, fekst samband við granskarar, framleiðarar, sølufólk og keyparar kring allan knøttin.
Út í heim
Eftir hesa ráðstevnu varð farið undir at fyrireika vitjanir í Spania, Fraklandi, Onglandi, Kanada og USA.
Í Amerika vitjaði JE, Bob Welland, varastjóra hjá Kenney & Ross (Norland), sum er týdningarmesti kaldsjóarfiska-gelatin framleiðari í heiminum. Høvi fekst eisini at vitja professaran Joe M. Reigenstein, sum hevur drúgvar royndir innan gransking í fiska-gelatin og er serfrøðingur innan kosher- og halal-marknaðin. Hesir eru marknaðirnir hjá ávikavist jødum og muslimum.
Junca
Í Evropa vitjaði JE fyritøkuna Rousselot (Frakland), sum er næststørsti gelatin framleiðarin í heiminum, Cardinal Health (England), sum nýtir fiska-gelatin til at hylkja heilivág í, CSIC (Consejo Superior de Investigaciones Científicas, Madrid, Spania), sum hevur drúgvar royndir innan gransking í fiska-gelatin, og sponsku gelatin-fyritøkuna Junca.
JE fekk samband við CSIC ígjøgnum Magnus Paula Magnussen, Cand pharm. & PhD (MPM), sum áður hevði vitjað granskingarlundina í samband við eina námsferð við næmingum úr Fiskivinnuskúlanum. MPM hevur upparbeitt eitt sera stórt og virðismikið kontaktnet av serkønum fólkum úti í heimi, og hevur MPM og hansara netverk verið av stórum týdningi fyri føroyska gransking og menning. Í gjøgnum professaran Javier Borderías, sum starvast á CSIC, fekk JE møguleikan at vitja gelatin-fyritøkuna Junca í januar 2006. Eftir hesa vitjan og eftirfyljgandi rapportering fekk Egil Olsen, táverandi stjóri á, Faroe Marine Biotech, samstarv í lag við sponsku gelatin-fyritøkuna.
Seanenergy
Stovnsetanin av Seanenergy á Eiði kom ikki av tilvild, men harafturímóti sum eitt beinleiðis úrslit av miðvísari og tættari samvinnu millum Granskingarkjarnan í evnafrøði og biotøkni og Faroe Marine Biotech í fyrsta umfari og millum Junca og Faroe Marine Biotech í øðrum lagi.
PhD-verkætlanin sjálv
Eftir hesa PhD-undanverkætlan fekst eftir tógvið stríð figging til eina PhD-verkætlan um collagen og gelatin. Bróðurparturin av fíggingini var útlendskur kapitalur.
Endamálið við hesi ígongdverandi verkætlan er at: Process-optimera extraktión av collagen/gelatin burtur úr skræðu av føroyskum fiskasløgum, so sum toski, upsa og hýsu, svartkjafti, gulllaksi, laksi. Máta týdningarmestu alisfrøðiligu og evnafrøðiligu parametrarnar av framleidda gelatininum og kanna eftir, um hesi parametrar eru støðugir ella broytast við árstíðini. Sammeta mátaðu parametrarnar við útlendsk virði og harvið staðfesta, um føroyskt fiskagelatin hevur serstakar eginleikar ella ikki. Hækka bráðpunktið á marina gelatininum í fyrsta lagi við krossbindingum framdar við enzymum, t.d. transglutaminase og í øðrum lagi við polysaccharidum, eitt nú kappa-carageenan, og harvið gera tað handilsliga kappingarført við onnur terrestrial gelatin-sløg.
Verkætlanin fer fram í Tróndheimi í Noregi. Higartil eru fleiri nýggj og týdningarmikil úrslit nádd. Úrslit, sum kunnu fara at hava stóran týdning fyri føroyska collagen-gelatin-framleiðslu